در شهرستان نهاوند سالانه از حدود 3 هزار هکتار از باغات گردوی نهاوند 10 هزار تن گردوی مرغوب برداشت می شود که البته با توجه به سرمازدگی و مشکلات دیگر این رقم در سال های مختلف تغییر می کند.

حال و روز این روز های باغات گردوی نهاوند چندان مناسب نیست و با انتشار و بروز آفتی به اسم "کرم خراط" نگرانی های زیادی در بین کشاورزان به وجود امده است که نیازمند توجه مسئولان و آگاهی بخشی برای مبارزه با این افت است.

احمد باقری رئیس جهاد کشاورزی نهاوند برای آشمایی بیشتر کشاورزان نهاوندی و آگاهی بحشی برای مبارزه با این افت زیان ده متن زیر را دراختیار ما قرار داده است و در انتها نیز اقدامات این نهاد را در سطح باغ های نهاوند اعلام کرده است.

این آفت که به اسامی دیگری مانند پروانه فری و شب پره پلنگی ""Leopard moth نیز شناخته می شود متعلق به خانواده Zeuzeridae"" بوده و موطن اصلی آن قاره اروپا می باشد. در ایران نیز این آفت از سالیان دور وجود داشته است بطوریکه در سال 1328 گزارش شده است.

 لاروهای این حشره که یکی از مهمترین آفات کشور می باشد چوبخوار بوده و با ایجاد دالان در تنه و شاخه درخت باعث ضعف شدید و در آلودگی های شدید سبب مرگ درخت می شود.

کرم خراط در حالت طغیانی در درختانی مانند گردو میوه را نیز مورد تغذیه قرار می­دهد. این حشره به گونه های بسیاری از درختان مثمر و غیرمثمر حمله می­کند و در دنیا حدود 150 گونه میزبان برای این آفت پلی فاژ گزارش شده است و درختان سیب، به، آلو، گلابی، گیلاس، گردو، زیتون، انار، انگور، مرکبات و نارون از مناسب ترین میزبان های این آفت می باشند هر چند خسارت آن روی افرا، بیدمشک، بید، نارون و بلوط نیز گزارش شده است.

از نظر مرفولوژی (ریخت شناسی) بال­های جلویی این شب پره سفید و منقش به لکه­های متعدد آبی متمایل به سیاه است. عرض بدن با بال های باز در شب پره ماده حدود 70-6۰ و در نرها 50-40 میلی متر می باشد. دو شکلی جنسی در این حشره بسیار مشخص است بدین معنی که  شاخک­ها در افراد ماده نخی و در افراد نر در نیمه اول پروش و در نیمه دوم نخی می­باشد. لاروهای این آفت زرد رنگ بوده و بر روی هر بند تعدادی نقاط سیاه رنگ دیده می شود.

در ایران این آفت هر دو سال یک نسل دارد و زمستان­ها را به صورت لارو درون شاخه درختان میزبان میگذراند و در اواسط بهار لاروهایی که رشدشان کامل شده تبدیل به شفیره شده و حدود دو هفته بعد و در اواخر بهار شب پره ها(فرم بالغ) به تدریج ظاهر می شوند.

 این حشرات پس از جفتگیری  در دهانه سوراخ های خروجی همان سال به صورت دسته جمعی اقدام به تخمریزی می کنند. تخم های این حشره روی ساقه و سطوح صاف نیز گاهی به صورت پراکنده دیده می شوند و هر حشره ماده بین 400 تا 800 تخم می گذارد.

تخم های این حشره پس از 23-7 روز به لارو تبدیل می­شوند و لاروها پس از خروج از تخم از محل اتصال دمبرگ وارد سرشاخه ها و قسمت­های چوبی نشده می شوند. در این مرحله لاروها ممکن است چندین بار در سطح شاخه ها ظاهر شوند و جای خود را عوض کنند.

سرشاخه های که مورد حمله اولیه لاروها قرار می گیرند اغلب خشک می شوند و برگ های خشکیده ی روی آن ها تا زمستان باقی می مانند، وجود لاروها در این قسمت به وسیله توده های قهوه ای از فضولات و خاک اره که از سوراخ روی تنه و سرشاخه بیرون زده اند مشخص می شوند. لاروها به تدریج که رشد می کنند محل خود را عوض کرده و متوجه قسمت های قطورتر و چوبی تنه می شوند و بدین ترتیب حتی تنه های به قطر ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر را مورد حمله قرار می دهند.

کشور ایران با دارا بودن تنوع اقلیمی بالا و نور کافی امکان کاشت انواع درختان میوه اعم از سردسیری، نیمه گرمسیری و گرمسیری را دارد. ایران به عنوان چهارمین تولید کننده گردو در دنیا شناخته می شود. سطح زیر کشت گردو در ایران حدود 200 هزار هکتار بوده که 165 هزار هکتار از آن بارده می باشد.

 شهرستان نهاوند نیز با دارا بودن 13 هزار هکتار باغ میوه که 3929 هکتار از آن باغ گردو می­باشد سهم به سزایی در تولید میوه به خصوص گردو دارد.

منطقه فعالیت کرم خراط همه نقاطی را که در آنها درختان میوه سردسیری کشت می شوند از جمله استان های غربی و شمالغربی کشور شامل می گردد.

خسارت این حشره به ویژه در سیب کاری ها و گردو کاری های کشور شدید است به طوری که حال حاضر مهمترین آفت درختان گردو در ایران محسوب می شود.

متاسفانه در سالهای اخیر بروز تنش های دمایی و رطوبتی ناشی از خشکسالی مناطق آلوده همجوار شهرستان نهاوند سبب هجوم و طغیان این آفت در باغات گردوی نهاوند گردیده است.

*** مدیریت مبارزه با آفت

انجام آبیاری صحیح که در برگیرنده دور آبیاری و میزان آب مورد نیاز می باشد از مهمترین نکات جهت کنترل این آفت و دیگر آفات چوبخوار محسوب می شود.

همچنین لازم است تقویت درختان توسط کودهای حیوانی به همراه کودهای شیمیایی طبق نظر متخصصین انجام گیرد.

 با توجه به قدرت جابجایی حشرات کامل این آفت، لازم است عملیات کنترل به صورت فراگیر و توسط همه باغداران صورت گیرد چرا که عدم کنترل توسط برخی از باغداران باعث بروز آلودگی مجدد و عدم نتیجه گیری موثر و در نهایت دلسردی باغداران می گردد.

با توجه به طولانی بودن چرخه زندگی آفت ضروری است به محض بروز آلودگی عملیات کنترلی به صورت فراگیر و حداقل در دو سال پیاپی انجام شود. برای شروع عملیات کنترل کرم خراط نیاز به آگاهی از زمان ظهور حشرات کامل در طبیعت می باشد که از روش هایی مانند استفاده از تله های فرمون جنسی و درجه حرارت موثر توسط متخصصین صورت می پذیرد.

کرم خراط در طول دوره زندگی خود مورد حمله دشمنان طبیعی مختلفی قرار می گیرد. تخم های این آفت مورد تغذیه مورچه قرار می گیرند. لاروهای سن پایین آفت نیز توسط برخی حشرات شکارگر از جمله سن "Orius niger" مورد تغذیه قرار می گیرند.

 استفاده از تله های نوری نیز از روش های کاهش جمعیت حشرات کامل این آفت خطرناک است. بدین منظور می توان از لامپ های قابل شارژی که نور را به اطراف پخش می کنند استفاده نمود. در این روش هنگام عصر و یک و نیم تا دو ساعت قبل از غروب آفتاب و در مجموع به مدت سه تا چهار ساعت تله را روشن می کنند، به این ترتیب با حذف بخشی از حشرات نر، نسبت جنسی به هم خورده و آلودگی کاهش می یابد.

تله های فرمونی نیز از طریق شکار انبوه می توانند جمعیت افراد نر این آفت را کاهش دهند، برای این هدف می توان تعداد 9-6 عدد تله لوله ای(پولیکا نمره 10 به طول 25 سانتی متر) در باغات سیب و 16-12 عدد تله دلتا یا ذوزنقه­ای در باغات گردو استفاده نمود. از این روش می توان برای کنترل آفت در مناطق با آلودگی کم یا تلفیق با دیگر روش ها در مناطق با آلودگی شدید استفاده نمود. 

استفاده از ارقام متحمل در احداث یا واکاری باغات باید مد نظر قرار گیرد. حذف سرشاخه های آلوده و استفاده از مفتول های مسی در دالان های لاروی از روش های کنترل این آفت است. کاربرد خمیر مسموم یا پنبه آغشته به سم نیز از دیگر روش های کنترل کرم خراط می باشد. برای تهیه خمیر سمی می توان از پودر مل مورد استفاده در نقاشی ساختمان به همراه سم دیازینون EC 60% به میزان 10-5 درصد یا سم دورسبان EC 40.8% به میزان 20-15 درصد استفاده نمود. از خمیر آماده زئوزران نیز می توان جهت مسدود نمودن دالان های لاروی استفاده نمود. لازم است انجام این کار با رعایت اصول ایمنی کاربرد سموم توسط باغداران محترم انجام پذیرد.

بر اساس تحقیقات انجام شده بسته به دمای محیط حدود 75-70 درصد جمعیت آفت تقریبا یک و نیم ماه پس از شکار اولین پروانه توسط تله های ردیابی جمعیت در طبیعت ظاهر می شوند که کنترل شیمیایی بر اساس کنترل این بخش از جمعیت آفت استوار است. بر این اساس می توان از امولسیون 60 درصد حشره کش دیازینون به نسبت 5/1 در هزار، 15 و 25 روز پس از اولین شکار تله های ردیابی اقدام نمود. در مناطق با آلودگی بسیار شدید، 10 روز پس از دومین سمپاشی، می توان اقدام به سم پاشی سوم نمود. با توجه به فاصله ی زمانی بین کنترل شیمیایی کرم خراط و برداشت محصول گردو(حدود دو ونیم ماه) مشکلی بابت سلامت مصرف کننده و ذخیره سموم شیمیایی در چربی مغز میوه وجود ندارد.

*** اقدامات انجام شده در شهرستان نهاوند جهت پیشگیری و کنترل آفت

باقری در ادامه اقداماتی را که در نهاودن انجام شده و در حال انجام است را به این صورت شرح می دهد: استقرار شبکه مراقبت و پیش آگاهی در باغات گردوی شهرستان نهاوند، برگزاری کلاس­های آموزشی، چاپ بنر و اطلاعیه جهت  بالا بردن دانش و آگاهی باغداران در شناسایی و کنترل آفت، نصب تله های نوری در سطح 150 هکتار از جمله این این اقدامات است.

همچنین نصب تله های فرمونی در سطح 150 هکتار، نصب فرمون اختلال جنسی در سطح 50 هکتار، نصب فرمون جلب کننده آفت در سطح 50 هکتار، مبارزه شیمیایی در مرحله اوج پرواز آفت در سطح 150 هکتار، مبارزه با آفت بوسیله خمیر آنتی تارلو و زئوزران در سطح 35 هکتار ز دیگر اقدامات است و در برخی باغات تمام 8 مرحله فوق به صورت تلفیقی انجام گرفته است.

انتهای پیام/