به گزارش پایگاه خبری گرو، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) سمبل استقلال، اخلاص، توحید، اخلاق، شجاعت و در یک کلام همه خوبی هاست و واقعه عاشورا یک انقلاب، تحول و نهضت است. شیعیان نیز قرن هاست که داغدار شهادت مظلومانه آن حضرت و خاندان مطهرش هستند و به شکل های گوناگون عشق و ارادت خود را نشان می دهند.
در همین چارچوب آئین های عزاداری در جای جای میهن اسلامی با شیوه هایی خاص و با عظمت برگزار می شود، شیوه هایی که هریک بر گرفته از مکتب عاشورا و سنت های هر دیار و منطقه است و فصل مشترک آنها زنده نگه داشتن واقعه کربلا است.
در این میان آئین های عزاداری ماه محرم در شهرستان نهاوند همچون دیگر نقاط کشور همه ساله با شور و حال خاصی برگزار می شود که گویای ارادت خاص مردم این دیار به سید و سالار شهیدان است.
در حقیقت مردم این دیار با فرهنگ عاشورا زیسته اند و عشق به امام حسین(ع) در جان آنان ریشه دوانیده است؛ ریشه هایی که قدمت آن به قیام کربلا بازمی گردد و شکل های امروزی آن در طول یک قرن اخیر گسترش یافته است.
به گفته پیرغلامان و پیشکسوتان هیات های عزاداری، عاشقان حضرت اباعبداله الحسین(ع) در کهن دیار نهاوند، همه ساله آئین های عزاداری ماه محرم را به شکلی گسترده و به شیوه های آئینی و سنتی خاص برگزار می کنند و عشق و ارادت خود را که با شور حسینی همراه است، به نمایش می گذارند.
مساجد قدیمی این منطقه همچون مسجد حاج آقا تراب، مسجد جامع بازار و حاج خدارحم از گذشته های دور بخشی از مسئولیت استقبال هیات های عزاداری را برعهده گرفته اند و در حقیقت شاکله اصلی هیات ها با همت ریش سفیدان، معتمدان، علمای منطقه و عاشقان اهل بیت(ع) در همین مساجد شکل گرفته است. از میان این هیات ها می توان به هیت های حسینی 'دو خواهران' و 'گلشن' اشاره کرد که پس از هیات 'میدان' از با سابقه ترین هیات های عزاداری شهر نهاوند بشمار می رود.
با شروع ماه محرم شهرستان نهاوند کم کم بوی کربلا به خود می گیرد و مردم با پوشیدن لباس مشکی و نصب پرچم بر سر درب منازل و مغازه ها، خود را برای عزاداری آماده می کنند. از گذشته های دور برخی بر اساس نذری که داشتند تا 40 روز لباس سیاه می پوشند و این سنت در بین اغلب مردم شهرستان به چشم می خورد.
از ویژگی های آئین های سینه زنی در گذشته ها این بود که هیات های قدیمی به دو دسته تشکیل می شدند و در حالیکه پیراهن از تن به در می آوردند، از مسجد بیرون آمده و یک دسته هنگام خواندن ذکر و نوحه بر روی زمین می نشستند و دسته دیگر به حرکت خود ادامه می دادند تا نوبت به آنها برسد و به همین شکل مسیر هیات را طی می کردند تا مجدد به مسجد بازگردند.
از نکات قابل توجه این عزاداری تشکیل یک دسته سینه زن از ریش سفیدان با محاسن بلند بود که در جلو صف حرکت می کنند و مابقی صفوف نیز به تبعیت از آنها در کوچه و خیابان حرکت می کنند.
در هنگام برگشت، دسته های عزاداری در مسجد و زن ها در محوطه مسجد جمع می شوند و در یک طرف می ایستند و مردها نیز در طرف دیگر برای سینه زنی آماده می شوند که با نوحه خوانی مداحان، شور و حال تازه ای پیدا کرده و تا مدتی بر سر و سینه می زنند.
از جمله آداب هیات های عزاداری قدیمی نهاوند، مسیر حرکت آنان است که به پاس احترام به علمای شهر، مسیر حرکت به سمت منزل این افراد تعیین می شود و پس از عزاداری بار دیگر به مساجد بازمی گردند. در این زمینه می توان به مسیر حرکت به منزل علمایی همچون مرحوم آیت الها شیخ احمد قدوسی (پدر شهید قدوسی)، آیت اله آقا احمد آل آقا و دیگر علمای بزرگ شهر اشاره کرد.
در گذشته ها همچنین رسم بر این بود که در مسیر حرکت هیات ها، زمانی که دو هیات به یکدیگر می رسیدند برای احترام به یکدیگر، ذکر سینه زنی را عوض می کردند و با گفتن 'السلام، السلام' به یکدیگر خوش آمد می گفتند.
همچنین در گذشته ها، روز عاشورا هیات های قدیمی شهر همچون 'میدان'، 'گلشن' و 'دو خواهران' در بیرون از شهر خیمه برپا می کردند و همگی در این مکان مستقر می شدند و پس از عزاداری، خیمه ها را به آتش می کشیدند و فریاد 'محمدی محمدا، آتش زدند به خیمه ها' سر می دادند و خیل عزاداران با دیدن این منظره با شور حسینی بر سر و سینه خود می زدند که این سنت همچنان ادامه داشت تا اینکه امروزه هر هیات در منطقه خود اقدام به این کار می کند و مردم هنگام آتش زدن خیمه ها فریاد 'یا حسین(ع)' سر می دهند و از سوخته های خیمه به عنوان تبرک در نزد خود نگه می دارند.
شام غریبان از دیگر آئین هایی است که از گذشته ها همچنان ادامه دارد و در این سنت دیرین هیات ها به حرمت حضرت زینب(س) و اهل بیت امام حسین(ع) در سینی های مسی شمع روشن می کنند و بر سر می گیرند و تکیه به تکیه می روند و در هر تکیه یا مسجدی عزاداری می کنند تا زمانی که بار دیگر به خانه ها بازمی گردند و مجلس را ختم می کنند.
تعزیه خوانی از دیگر آئین های عزاداری در نهاوند است که بنا بر آنچه گفته می شود، از قرن هفتم در نهاوند رواج یافته است و کم و بیش تاکنون ادامه دارد. نخستین تعزیه در هیات حسینی 'میدان' نهاوند توسط یک گروه برگزار شد که این گروه با فرا رسیدن محرم، محله به محله و حتی برخی از روستاها می گشتند و برنامه اجرا می کردند که اجرای آنها تا پایان صفر ادامه داشت و در مناسبت هایی همچون تاسوعا و عاشورا و 21 رمضان شکوه و جلوه خاصی پیدا می کرد.
بعدها هیات های دیگری نیز این نوع عزاداری را رواج دادند و امروزه تعزیه در نهاوند شکوه و رونق خاصی دارد و این سنت امروز گسترده تر شده است. حتی هیات هایی همچون هیات محله 'حسن آباد' دارای گروه تعزیه خوانی است که چندین سال است به شکلی سنتی و با اضافه کردن کاروان های شتر و اسب و شبیه سازی اسرای کربلا و سازهای آئینی، مراسم عزاداری را با شور و حزنی خاص برگزار می کنند.
از دیگر آئین های عزاداری مردم نهاوند در ماه محرم، برگزاری مجالس عزاداری در منازل است که برخلاف امروز که ویژه خانم هاست، در گذشته به صورت مشترک بین مردان و زنان و با کشیدن پرده ای در حیاط منازل، برپا می شد و مداحان اهل بیت(ع) در آن نوحه سرایی می کردند.
گفته می شود که از مهمترین دلایل برگزاری مجالس روضه خوانی در منازل، ممنوع بودن اینگونه آئین ها در دوران رضا شاه بود.
اطعام نیازمندان و توزیع احسان، از دیگر سنت های حسنه مردم نهاوند است که مردم اعتقاد محکمی به آن دارند و اطعام از سفره ابا عبدالهه را توفیقی بزرگ و آن را مایه تبرک و شفای بیماران می دانند.
از مهمترین نذری های مردم شهرستان نهاوند حلیم، برنج و خورشت، حلوا و شله زرد است که به تازگی علاوه بر منازل در مساجد نیز طبخ می شود و همان جا بین مردم توزیع می شود.
از دیگر آئین های عزاداری که در گذشته رونق بیشتری داشت و امروز کم رنگ شده است، سنت گل مالی بر سر و تن عزادارن است و مردم این منطقه آن را نشانه ای از ماتم و اندوه می دانند.
در روزهای تاسوعا و عاشورا، دسته ای با همین شکل و شمایل یاد شده در جلوی هیات میدان که قدیمی ترین هیات شهر نهاوند است، حرکت می کند و شور خاصی به عزاداری ها می بخشند. این گروه پس از بازگشت به مسجد و ختم آئین ها، با حرارت خاصی سینه زنی می کنند که بر اثر آن گرد و غبار در هوا پخش و صحنه ای حزن انگیز خلق می شود.
سنت علم کشی، ریختن کاه بر سر، حرکت شبیه اسرای کربلا در جلوی هیات های عزاداری، درست کردن علمی بزرگ با یک چوب بلند که روی آن به نشانه اسرای کربلا لباس های مختلف گره زده می شود و به آن 'کتل' گفته می شود، از دیگر ویژگی های عزاداری های نهاوند به ویژه در هیات های قدیمی همچون میدان است.
آئین چهل منبر و شال اندازی رخصت یا مولا، از دیگر سنت های رایج در نهاوند است که گفته می شود افزون بر 150 سال قدمت دارد. بر اساس کتاب های تاریخی، گفته بزرگان، پیرغلامان و پهلوانان قدیمی، مراسم 40 منبر در دوران قاجار در خانه 40 سید حسینی و فاطمی در محله قدیمی نزدیک امام زاده محمد با روشن کردن فانوس و شمع در شب شام غریبان همراه با عزاداری برگزار می شد.
آنچه در این گزاش آمد، تنها گوشه ای از آئین ها و سنت های عزاداری مردم نهاوند است و بسیاری آئین های دیگر در طول تاریخ رنگ باخته یا به شکل و گونه ای نوین و امروزی درآمده اند.
به گزارش ایرنا، قیام و حماسه امام حسین (ع) و یاران باوفای آن حضرت در کربلا، آنچنان وسیع و با عظمت است که قلب های مردم آزاداندیش و آزادیخواه را شیفته و مجذوب خود کرده است. عقشی که در عصرهای مختلف در اشکال مختلف تجلی می یابد.
قابل ذکر است که در شهرستان نهاوند بیش از 310 هیات مذهبی وجود دارد که 255 هیات مربوط به برادران و 35 هیات مخصوص خواهران است./ایرنا

انتهای پیام/