در همین مدت اما به شکل قابل‌توجهی از نقدشوندگی بازار سهام کاسته و صف‌های فروش هر روز سنگین‌تر شد. پایان سال ۹۹ نیز یکی از سررسیدهای احتمالی پیش‌بینی‌ها برای لغو این مصوبه و بازگشت به محدوده مثبت ۵ و منفی ۵ در محافل غیررسمی عنوان می‌شد. حالا رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داده که سه‌شنبه(امروز)در این‌باره تصمیم‌گیری خواهد شد. دهقان با بیان اینکه «در مورد رفع محدودیت‌ها و حذف دامنه یا بازگرداندن دامنه به شرایط قبل در حال رصد بازار هستیم» گفت که در جلسه سه‌شنبه شورای‌عالی بورس با بررسی نتایج گرفته شده از اجرای تصمیم اخیر در خصوص این مساله تصمیم‌گیری خواهد شد. او در همین حال به این نکته نیز اذعان کرد که یک تصمیم، یک راه‌حل تمام‌عیار نیست و معایب و مزایایی دارد که باید مزایای آن بیشتر باشد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین در پاسخ به برخی شایعه‌ها مبنی بر احتمال باز گذاشتن دامنه نوسان، آن را نه رد و نه تایید کرد و گفت: دامنه نوسان ابزار کنترل هیجان بازار است بنابراین در صورتی که به فضای تحلیلی نزدیک‌تر شویم و احساس شود که تصمیم‌گیری‌ها بر اساس تحلیل صورت می‌پذیرد، دامنه نوسان می‌تواند بازتر شود. اما هر چقدر احساس کنیم هیجان و نااطمینانی بر بازار غالب است و چشم‌انداز بازار روشن نیست، از ابزارهای کنترلی استفاده خواهد شد.

دعوت به بازار سرمایه باید همیشگی باشد

«دعوت مردم برای سرمایه‌گذاری در بورس از سوی مسوولان» که از زمان ریزش بازار سرمایه به یکی از بحث‌های جنجالی تبدیل شده، از دیگر محورهای مهم صحبت‌های دهقان در این برنامه رادیویی بود. درحالی‌که از یک سو مردم حضور و ضرر خود در بازار را به گردن مسوولانی که آنها را به سرمایه‌گذاری در بورس تشویق کرده بودند، می‌اندازند و از سوی دیگر مسوولان از بار مسوولیت شانه خالی می‌کنند، رئیس سازمان بورس از لزوم ادامه‌دار بودن دعوت مردم به سرمایه‌گذاری در بورس گفت و در همین حال بر آموزش و فرهنگ‌سازی در این حوزه تاکید کرد.

او در این باره اظهار کرد: اکنون بازار سرمایه با حضور پرشور مردم وسعت پیدا کرده است. بازار سرمایه در اقتصاد نقش ایفا می‌کند و حضور افراد در این بازار با رعایت الفبای مدیریت ریسک و نگاه بلندمدت منجر به بازدهی مناسب برای سرمایه‌گذاران و نیز رشد اقتصادی می‌شود. بنابراین دعوت مردم به بازار سرمایه همیشه باید وجود داشته باشد. از طرف دیگر ضروری است تا در آموزش و فرهنگ‌سازی همچنین ترویج روش‌های حضور غیرمستقیم در بورس تلاش بیشتری داشته باشیم.

دعوت‌ها در جذب مردم نقش داشت

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در تشریح علل جذب بیشتر مردم به این بازار بیان کرد: در ابتدای سال مردم وارد بازار سرمایه شدند که در این میان حتما دعوت‌ها به این بازار نقش داشته است. نکته دیگر اینکه با در نظر گرفتن روند صعودی قیمت ارز، متوجه شدند دارایی‌هایی که در سهام وجود دارد حتما نسبت به این قیمت دارای عکس‌العمل خواهند بود و از این رو فرصت سودآوری در این بازار وجود خواهد داشت؛ بنابراین سرمایه‌گذاران به دنبال بازاری برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان بودند و از این رو به سمت بازار سرمایه حرکت کردند.

به گفته دهقان، در ماه‌های ابتدایی اقبال مردم به بازار سرمایه، سازمان بورس تلاش کرد تا با تمهیداتی از جمله عرضه بیشتر سهام، عطش سرمایه‌گذاران در این حوزه برطرف شود. به طوری که دولت به فروش سهام خود اقدام کرد و در این راستا شرکت‌های دولتی را موظف کرد تا سهام شناور خود را افزایش دهند. همچنین سازمان بورس به حقوقی‌های بازار فشار آورد تا سهام بیشتری را به فروش برسانند و از این طریق بازار به تعادل لازم برسد. او با تاکید بر اینکه «سازمان بورس و اوراق بهادار در تلاش است تا روزهای بهتری برای بورس رقم بخورد»، اتفاقات سال ۹۹ در بازار سرمایه را به چند بخش تقسیم کرد و توضیح داد: برخی از این اتفاقات ناشی از تلاطم متغیرهای کلان اقتصادی است.

بازارهای دارایی مانند ارز، طلا، سهام و... همگی به یکدیگر متصلند و نمی‌توان آنها را به طور جداگانه بررسی کرد. از طرفی موضوع انتظارات عامل موثری بر تغییرات قیمتی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند، بنابراین باید توجه داشت که تمام بازارها از تلاطم‌ها دچار آسیب شده‌اند و این موضوع تنها به بازار سرمایه مربوط نمی‌شود. رئیس سازمان بورس با بیان اینکه برای بررسی دقیق‌تر اتفاقات رقم خورده در بازار سرمایه، باید این بازار را به دو دوره صعودی و نزولی تقسیم کنیم، گفت: نخستین دوره مربوط به زمانی است که شاخص از یک دوره حدودا ۵۰۰ هزار واحد (در ابتدای سال) تا رقم بالای دو میلیون در اواسط مرداد ماه افزایش پیدا کرد و در ادامه با دوره نزول شاخص مواجه بودیم که البته با فراز و نشیب‌هایی تا این لحظه روبه‌رو بوده است.

بورس هنوز به حالت طبیعی برنگشته

او افزود: نوسانات اقتصادی تاثیر خود را بر روی شاخص گذاشته‌اند ولی بازارهای دیگر بخشی از این نوسانات را احیا کرده و به حالت طبیعی خود بازگشته‌اند، اما این اتفاق در بازار سرمایه هنوز به اندازه بازارهای دارایی دیگر بازگشت نداشته است. در این خصوص نظرات کارشناسان و تحلیلگران یاری‌رسان بازار سرمایه در بازگشت بیشتر به شرایط مطلوب است. رئیس سازمان بورس ایجاد برخی بخش‌بندی‌ها مانند حقوقی-حقیقی‌ها در بازار سرمایه را به زیان بازار دانست و در ادامه به تخلفات در این بازار اشاره کرد و گفت: تخلفات همیشه در بازار سرمایه وجود داشته است. به نظر من برخورد با متخلفان نقش اساسی در احیا و تقویت اعتماد مردم به بازار سرمایه دارد و سازمان بورس این مهم را با قدرت دنبال می‌کند.

همکاری با دستگاه قضا برای برخورد با متخلفان

رئیس سازمان بورس با تاکید بر اینکه باید با متخلفان برخورد شود، از راه‌اندازی سامانه‌ای برای برخورد با متخلفان خبر داد و گفت: سامانه دیده‌بان توسط سازمان بورس راه‌اندازی شده و گزارش‌های مردمی را دریافت می‌کند. در عین حال، سازمان نیز نظارت‌های دقیق و مستمری در دستور کار دارد که بسته به نوع تخلف، برخورد مناسب صورت می‌گیرد. تذکر، درج در پرونده و جبران از طریق عدالت ترمیمی از جمله روش‌های برخوردی هستند. دهقان در همین حال یادآور شد: اما گاهی تخلف بزرگی روی می‌دهد و سازمان بورس به عنوان ضابط قضایی و گاهی به عنوان شاکی پیگیر موضوع می‌شود و در این مسیر همکاری خوبی بین دستگاه قضایی و سازمان بورس برقرار است.

وعده توسعه زیرساخت‌ها

پاسخگویی به انتقادها درباره زیرساخت‌های بازار که در یک سال اخیر بیش از گذشته نمایان و موجب اعتراض بخش زیادی از سهامداران به‌ویژه در روزهای اوج بازار شده است، بخش دیگری از گفت‌وگوی رادیویی با رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار را به خود اختصاص داد. دهقان با یادآوری اینکه در سال ۹۹ طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران و حجم بالایی از معاملات در بازار سرمایه انجام شده است، به خلأ‌ در این حوزه اذعان کرد و گفت: برخی از زیرساخت‌ها و ساختارهای بازار سرمایه آمادگی پذیرش این حجم از نقدینگی را نداشت و از همین رو، گاهی مشکلاتی را در سامانه معاملات شاهد بودیم. اما اکنون با اتکا به دانش و توان داخلی مشکلات برطرف شده و زیرساخت‌ها نیز در حال توسعه است. او اضافه کرد: در عین حال مقرر شده تا علاوه بر ارتقای ساختار سازمان بورس، سیستم‌های هوشمند کشف تخلف نیز در بازار راه‌اندازی شوند.

وی تاکید کرد: به‌رغم افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه، نباید فراموش کنیم که بورس بازاری تخصصی و مبتنی بر دانش است، از همین رو، همگان باید به خوبی نقش خود را ایفا کنند تا اعتماد به بازار سرمایه خدشه‌دار نشود. دهقان تقویت نظارت، شفاف شدن گزارش‌دهی شرکت‌ها و اطلاع‌رسانی دقیق‌تر را لازمه این امر دانست و گفت: سازمان بورس طرح حمایت از سهامداران با پرتفوی زیر ۱۰ میلیون تومان را در دستور کار قرار داده است. در عین حال، باید روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و بلندمدت ترویج شوند. برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طی ۱۰ سال بین ۵۰ تا ۷۰ درصد بازدهی نصیب سرمایه‌گذاران خود کرده‌اند.

همه سهامداران عدالت تا پایان سال سود می‌گیرند

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در بخش دیگری از صحبت‌های خود توضیحاتی درباره سهام عدالت و نحوه و ارزی سود آن برای سهامدارانش داد. او با بیان اینکه «پرتفوی سهام عدالت شامل شرکت‌های بزرگ و قدرتمند در بازار سرمایه است» گفت: شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کنند. شرکت‌های سرمایه‌پذیر با برگزاری مجامع، سیاست‌های تقسیم سود خود را اعلام کردند و برخی تمامی منابع و برخی دیگر بخشی از منابع خود را به صورت سود تقسیم خواهند کرد.

او درباره سیاست تقسیم سود تا پایان سال نیز با بیان اینکه «تقسیم سود سهام عدالت از دو بخش در حال بررسی است» گفت: بخش اول در سمات است که اطلاعات سهامداران پالایش شده و کسانی که سهام خود را فروختند سودی به آنها تعلق نخواهد گرفت، اما آن دسته که این سهم را خریداری کردند شامل سود خواهند شد. اطلاعات در سمات در حال آماده‌سازی است و تا پایان سال تعیین تکلیف می‌شود. اما بخش دوم بر عهده شرکت‌های سرمایه‌پذیر است که باید سود تقسیمی را به شرکت سمات واریز کنند تا بین مردم توزیع شود. این فرآیند در حال بررسی است و تلاش بر این است که در بهترین حالت تمامی ۲۰۰ هزار تومان و در حالت‌های بعدی بخشی از این ۲۰۰ هزار تومان تا قبل از پایان سال به سهامداران اعطا شود. به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به تمامی سهامداران سهام عدالت که یک برگه سهام ۵۰۰ هزار تومانی داشته باشند ۲۰۰ هزار تومان سود تعلق می‌گیرد به این ترتیب هر فردی دارای دو برگ سهام ۵۰۰ هزار تومانی باشد ۴۰۰ هزار تومان سود کسب خواهد کرد.

سازمان بورس از دولت مستقل است

«سازمان بورس از دولت مستقل است»؛ این جمله بخشی از اظهارت دهقان بود. به تازگی برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حال تدوین طرحی به منظور استقلال بازار سرمایه از دولت هستند. این طرح پس از آن در بهارستان کلید خورد که اعتراض مردم به ضررهایشان در بورس هر روز شدت می‌گرفت و نمایندگان مجلس نیز برای آنکه پاسخی در برابر مردم معترض داشته باشند دست به تدوین طرح‌های بورسی از جمله طرح تشکیل مجمع سهامداران حقیقی، اصلاح قانون اوراق بهادار و حتی تحقیق و تفحص از بورس زدند. با این حال هیچ‌کدام از این طرح‌ها برای بررسی و تبدیل به قانون به صحن علنی بهارستان نرسیده است. طرح استقلال بورس از دولت نیز در حد اظهارنظر نمایندگان نیز باقی مانده است. با این حال رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگویش به استقلال سازمان بورس از بدنه دولت اشاره داشت. او با تاکید بر اینکه «سازمان بورس اکنون نهادی مستقل از دولت محسوب می‌شود» گفت: نقش سازمان بورس نقش نظارت بر بازاری است که قواعد شفافی دارد. در این بازار همه می‌توانند طرف عرضه و تقاضا قرار بگیرند. به این ترتیب دولت به دو صورت در بازار سرمایه می‌تواند نقش‌آفرینی کند.

دهقان تاکید کرد: نقش اول به صورت نقش فروشنده یا خریدار است که در این نقش دولت باید تمامی ضوابط را رعایت کند و مسوولیت‌پذیری یک ناشر را در بازار سرمایه داشته باشد. نقش دوم به صورت حامی است که به توسعه بازار کمک می‌کند.

او در ادامه به مقایسه بازار اوراق بدهی و بازار سهام پرداخت و بیان کرد: بازار اوراق بدهی همیشه در کنار بازار سهام بوده است. اما چیزی که در این میان مهم است این که در واقع تنظیم‌کننده ارتباط این دو، نرخ سود است و تنظیم‌گری نرخ سود در دست بانک مرکزی است. خواسته بازار سرمایه از بانک مرکزی این است که علمیات بازار باز را به نحوی در بازار اوراق بدهی اجرا کند که نرخ سود اوراق موجب کاهش جذابیت نرخ‌ها در بازار سرمایه نباشد. نگاه ما حذفی نیست و خواستار ادامه فعالیت بازار بدهی هستیم به این دلیل که بازار بدهی و بازار سهام باید در کنار هم رشد کنند و با هم توسعه پیدا کنند اما این خواست را داریم که تنظیمات نرخ سود در محدوده‌ای باشد که بازار بدهی و بازار سهام در کنار هم رشد کنند.

حل معضل کمبود سرمایه‌گذاری از مسیر بازار سرمایه

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، یکی از مشکلات اقتصادی موجود کشور را، کمبود سرمایه‌گذاری دانست و با اظهار اینکه «مهم‌ترین محلی که می‌تواند این مشکل را برطرف کند بازار سرمایه است»‌ گفت: اکنون تامین مالی در بازار سرمایه از راه‌های مختلفی مانند عرضه اولیه، افزایش سرمایه و... انجام‌پذیر است و از این رو نقشی که بازار سرمایه در اقتصاد داشته با نقش سیستم بانکی برابری می‌کند.

دهقان اضافه کرد: این در حالی است که سیستم بانکی تسهیلات بیشتری در این خصوص پرداخت کرده، اما بخش عمده این تسهیلات سرمایه در گردش است که البته این روش در بازار سرمایه هم در شکل‌های دیگری انجام می‌شود، اما بانک‌ها به طرح‌های توسعه‌ای نیز تسهیلات ارائه کرده‌اند، با این حال رقم ارائه تسهیلاتشان تفاوت زیادی از میزان ارائه تسهیلات توسط بازار سرمایه ندارد.