به گزارش پایگاه خبری گرو، بنای فرهنگ امروز بر شالوده فرهنگ دیرین و کهنسال ما نهاده شده است و شناخت این آیین ها که نوعی میراث فرهنگی ما به حساب می آیند، راهکارهای چگونه شاد بودن و شاد زیستن را به ما می آموزد.
یکی از نکات اساسی که در سیر تحول شادی در بستر تاریخ فرهنگی ایران باید مورد نظر قرار داد، این است که شادی کردن در گذشته اغلب بر محوریت جمع استوار بود و بسیاری از آیین های شادی آفرین همچون عروسی، جشن خرمن و ولیمه حج بر این محوریت برنامه ریزی و اجرا می شد.
در این میان مردم نهاوند به عنوان شهری که تاریخ ایران باستان را تجربه کرده است و فرهنگ آن بخشی از هویت تاریخی ایران بشمار می رود، همچون دیگر ایرانیان دارای آیین های سنتی با رویکرد شادی آفرینی است که در طول تاریخ دچار فراز و فرودها و دگرگونی هایی شده است.
یکی از نمونه های بارز اینگونه آیین ها که با گذشت تاریخ همچنان در شهرستان نهاوند به ویژه ایام نزدیک عید برگزار می شود، پخت نانی محلی با نام 'کلوا' است که دو مولفه شادی آفرینی و اتحاد و همدلی خانواده ها و اقوام را در خود جای داده است.
به گفته بزرگان و ریش سفیدان نهاوند، کلوا پزی یکی از سنت های نوروزی مردم این خطه است که از گذشته های دور در این منطقه رواج داشته و در حال حاضر نیز به صورت کم و بیش ادامه دارد.
نکته قابل توجه آیین کلوا پزی این است که در ایام پخت این نان، بین خانواده ها و به ویژه کودکان که در تهیه و تزئین کردن کلوا که به اصطلاح نهاوندی 'قنج کردن' گفته می شود، شادی و شعف موج می زند.
روال کار کلوا پزی بر این استوار است که از گذشته تا حال با نزدیک شدن به ایام نوروز خانواده های نهاوندی اعم از شهری و روستایی، فقیر و غنی، مطابق با توان خود اقدام به تهیه و پخت کلوا می کردند و اقوام و آشنایان برای تهیه این نان دور هم جمع می شدند.
دکتر علی اکبر افراسیاب پور استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل فرهنگی در کتاب جغرافیای تاریخی خود در این زمینه آورده است: کلوا پزی یکی از سنت های مخصوص ایام عید است که اگرچه قدمت آن مشخص نیست، اما همچنان پخت آن کم و بیش ادامه دارد.
وی در ادامه مطلب این پژوهشگر آمده است: در سابق مردم شیرینی را از بازار نمی خریدند، بلکه دسته جمعی و با تنور خانگی به پختن کلوا و در برخی مواقع حلوا گردویی و دیگر شیرینی های محلی اقدام می کردند که این رسم در گذشته بسیار پررنگ بوده و در حال حاضر نیز به صورت کمابیش ادامه دارد.
دکتر افراسیاب پور اضافه می کند که مراسم کلوا پزی در محله های قدیمی جالب و دیدنی بود و با توجه به اینکه در همه منازل تنور وجود نداشت و به عبارت دیگر محدود بود، چندین خانواده به صورت مشترک به پختن کلوا می پرداختند و چه بسا شب های قبل از عید را تا صبح در کنار تنورها به سر می بردند و با شادی و نشاط آیین کلوا پزی را برگزار می کردند.
وی می گوید: چند نفر از زن های با سلیقه هر محله با تقسیم کار، به آماده کردن کلوا می پرداختند و عده ای دیگر خمیر را تزئین (به اصطلاح نهاوندی قنج qanj) می کردند و یک نفر خمیر را به تنور می چسباند و دیگری کلواهای پخته را بیرون می کشید که این اوقات با شادی و سرور بسیار همراه بود.
وی در ادامه مطلب خود آورده است: با آغاز نوروز از کلواهای پخته شده روزانه یک عدد داخل بشقاب گذاشته می شد و به عنوان صبحانه در اختیار اعضای خانواده قرار می گرفت و این مساله تا روز 13 عید ادامه داشت. ضمن اینکه در دید و بازدیدها نیز کلوا برای میهمانان آورده و اغلب از آن استفاده می شد.
این استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل فرهنگی در کتاب جغرافیای تاریخی خود اضافه می کند: بعد از روز 13 چنانچه از کلوا چیزی باقی می ماند، خانواده ها آنرا به همراه سایر تنقلات و شیرینی های رایج با خود به باغ و صحرا می بردند و در روز سیزده بدر مصرف می کردند.
محمدتقی شهبازی استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل اجتماعی نیز در رابطه با آیین های شاد مردم نهاوند به خبرنگار ایرنا می گوید: برنامه ها، آیین ها و مناسبت هایی از دیر باز در نهاوند به اجرا در می آمده که شادی و نشاط مردم این منطقه را هدف قرار می داده است.
وی می افزاید: این برنامه ها از نظر تاثیرگذاری و کاربردی دارای 2 وجه درونی و بیرونی است که در وجه نخست منجر به انبساط خاطر، ابتهاج، آرامش درونی و شادی روح و روان می شود و وجه بیرونی به رفتارها، ابزارها، حرکات و مظاهر بیرونی توجه دارد و نمونه آن را در آیینی سنتی همچون کلوا پزی می توان مشاهده کرد.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، در عصری که با تحولات سریع فناوری مواجه هستیم و تعدادی از آیین های گروهی و شاد ایران باستان در حال دگرگونی یا فراموشی است، باید با زنده نگه داشتن این آیین ها گامی در جهت تقویت فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی برداشت و این سنت ها را بار دیگر احیا کرد؛ چراکه تحقق این مهم موجب زنده نگه داشتن شادی در جامعه به ویژه کانون خانواده ها خواهد شد.
گزارش از: وحید سیفی

انتهای پیام/