به گزارش پایگاه خبری گرو، شهرستان نهاوند از جمله مناطقی از کشور است که بارها مورد حمله هوایی قرار گرفت اما کمتر کسی از نسل جدید از جریان این حملات و آوارگی مردم در آن دوران آگاه است. به بهانه سالروز شروع جنگ تحمیلی بر اساس اسناد و مدارک و گفت‌وگو با پیشکسوتان و خانواده شهدا به واکاوی آن وقایع می‌پردازیم.

در آن سال‌های سخت و طاقت‌فرسا که همه کشور ما درگیر جنگ بود و جوانان نهاوندی روز به روز در دسته‌های منظم و آموزش دیده وارد نبرد با دشمن می‌شدند، رژیم بعث برای زهر چشم گرفتن از مردم پشت جبهه و سست کردن اراده نهاوندی‌ها بارها اقدام به بمباران نقاط مختلف این شهر کرد به طوری که نخستین مورد بمباران شهرستان نهاوند در 14 آبان 1362 اتفاق افتاد و تا پایان جنگ 117 نقطه مسکونی آموزشی، تجاری و مذهبی در نهاوند مورد حمله هوایی قرار گرفت و 100 درصد تخریب شد.

در این جنگ نابرابر دشمن به روستاهای حاشیه شهر نیز رحم نمی‌کرد و چندین بار با راکت و بمب مردم بی‌دفاع را که به باغ‌های اطراف روستای کوهانی و منطقه گل‌زرد پناه برده بودند مورد حمله قرار دادند و در مواردی هم که بمب راکت و موشک نداشتند با تیربار از بالا مورد هدف و هجوم وحشیانه قرار می‌داد.

براساس آمار مرکز جنگ از آغاز تا پایان جنگ شهرها بیش از 127 شهر مورد تهاجم قرارگرفتند که در مجموع 76 هزار و 873 نفر در اثر حملات هوایی عراق به شهرهای مختلف به شهادت رسیده و یا مجروح شدند در بین این شهرها آبادان با بیش از 117 بار، جزایر مختلف خلیج‌فارس 195 بار، مریوان 117 بار، همدان 109بار، ایلام 177 بار و نهاوند نزدیک به 50 بار مورد حمله هوایی قرار گرفت که در این راه 200 شهید سرافراز و بیش از 600 جانباز تقدیم انقلاب اسلامی‌شد.

محسن امیدی فرمانده سابق سپاه نهاوند و از رزمندگان دوران دفاع مقدس در این مورد می‌گوید: نهاوند از جمله شهرستان‌های پیشرو در تمام عرصه‌های تاریخی و انقلابی جمهوری اسلامی ایران است به طوری که این سند ایستادگی و مقاومت در طول هشت سال دفاع مقدس به امضای 850 شهید سرافراز و دو هزار و 140 جانباز و ایثارگر، 98 آزاده و اسیر دلیرمرد و 40 شهید مفقود بدون مزار و جاویدالاثر رسیده است.

مردم نهاوند در آماج حملات هوایی شدید دشمن بودند

وی گفت: هر ساله هفته دفاع مقدس بهانه‌ای می‌شود تا برگ برگ کتاب تاریخ روزهای خون و ایثار، فداکاری و اخلاص، مقاومت و پایداری مردان و زنانی حرف بزنیم که در پشت جبهه‌ها به جزء کمک به رزمندگان آماج حملات وحشیانه هوایی رژیم بعث عراق قرار می‌گرفتند و شهرستان نهاوند نیز یکی از این مناطق کشور بود که در تاریخ مظلوم واقع شد.

امیدی اظهار داشت: شهرستان نهاوند در کشور به نام دروازه ورود اسلام، گروه انقلابی ابوذر و شهر عالمان شهید مانند شهیدان حیدری و قدوسی می‌شناسند ولی غافل از اینکه در همان دوران سخت و دلهره‌آور هزاران آواره از خرمشهر و مناطق جنوبی ایران به نهاوند آمدند و هنوز تعدادی از آنان ساکن هستند با این اوصاف حملات مکرر هوایی دشمن زندگی در این شهر کوچک زندگی را به کام آنها تلخ کرد.

رزمنده دوران دفاع مقدس می‌افزاید: یکی از اقدامات خجالت‌آور وحشیانه و غیرانسانی رژیم بعثی ارتش عراق در طول هشت سال دفاع مقدس بمباران شهرهای مختلف ایران از جمله نهاوند در جنوب استان همدان بود که با توجه به کوهستانی بودن منطقه نزدیک به 50 بار مورد حمله هوایی قرار گرفت.

فرمانده سابق سپاه نهاوند بیان کرد: در طول هشت سال دفاع مقدس شهرستان نهاوند نزدیک به 50 بار مورد حمله هوایی و بمباران جنگده‌های رژیم بعثی قرار گرفت که نخستین بار آن در چهاردهم آبان 1362 بود که 14 شهید والا مقام تقدیم دین و اسلام کرد و  آخرین بار آن هم در نهم فروردین سال 1367 با چند شهید و مجروح همراه بود.

علیرضا علی‌بخشی رئیس سابق بنیاد شهید و امور ایثارگران نهاوند و یکی از رزمندگان آن دوران در مورد آن روزهای سخت می‌گوید: حملات مدام جنگنده‌های عراقی که پنج سال نهاوند را زمین‌گیر کرده بود صحنه‌های بسیار دردناکی را در شهرستان رقم زد که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنم.

وی گفت: در طول تاریخ تمام ‌بمباران‌های شهر نهاوند حمله هوایی به منطقه شلوغ و مسکونی پای‌قلعه که در تاریخ هفدهم فروردین سال 1364 بسیار ناراحت کننده بود به طوری که در آن روز 25 نفر شهید و ده‌ها نفر نیز مجروح شدند.

علی‌بخشی افزود: هیچ کس از نسل اول و دوم انقلاب خاطرات بمباران‌های مکرر مناطقی مانند دبیرستان پروین اعتصامی، پای قلعه، مهدیه، کوچه میری، باغچه توکلی، خیابان حافظ، کوچه گیان راه، اداره برق و ده‌ها منطقه دیگر نهاوند که زیر غرش و هجوم هواپیماهای جنگنده عراقی بود را از یاد نمی‌برند.

رئیس سابق بنیاد شهید وامور ایثارگران نهاوند گفت: از مجموع 50 باری که نهاوند مورد حمله هوایی عراق گرفته در 9 بمباران در محل حادثه حاضر شدم که یکی از صحنه‌های دلخراش خاطره من از حمله هواپیماهای دشمن به منطقه مهدیه در بیست و هشتم دیماه 1365 بود.

هواپیماهای عراقی به نوزادی 45 روزه به نام «علی‌اصغر» رحم نکردند

وی اظهار داشت: در آن روزی که این منطقه مورد حمله چند جنگنده عراقی قرار گرفت برای کمک و امدادرسانی به محل حادثه رفتم و در میان خرابه‌های یکی از واحد‌های مسکونی نوزادی یک ماهه را دیدم که بر اثر اصابت ترکش به بدن کوچکش به شهادت رسیده بود اما هنوز پستانک کوچکی بر دهان داشت و گویی خوابش برده بود.

رزمنده دوران دفاع مقدس بیان کرد: به یاد دارم یک نفر داد می‌زد «علی‌اصغر» را شهید کردند بعدها فهمیدم نام آن نوزاد علی‌اصغر بود که در تاریخ 9 آذر 1365 تولد شده بود و در تاریخ 28 دی ماه همان سال در حالی که تنها 45 روز طعم زندگی را چشیده بود به شهادت رسید.

وی تصریح کرد: رژیم بعث عراق برای گرفتن تلفات بیشتر بارها از انواع بمب‌های خوشه‌ای استفاده می‌کرد که این نوع بمب‌ها بدن انسان‌های بی‌گناه را با بی‌رحمی‌کامل تکه تکه می‌کرد.

احمد قیاسی که در سال 1363 دانش‌آموز سال سوم دبیرستان بوده خاطرات بسیار خوبی از آن دوران دارد و می‌گوید: به همراه تعدادی از دانش‌آموزان هشت بار در مناطق بمب باران شده نهاوند حاضر شدیم و به مردم حادثه دیده مناطق بمباران شده امدادرسانی کردیم.

وی گفت: شهادت بهترین رفیقم «بابک رضایی» را هنوز به عنوان تلخ‌ترین حادثه روزهای خون و ایثار نهاوند و بمباران در خاطرم دارم که نوزدهم اسفند سال 1363 بود و ما ساعت 10:30 صبح امتحان ادبیات داشتیم، ولی ساعت 8:15 صبح هواپیماهای عراقی میدان ژاندارمری آن روزها به سمت منطقه گوشه سرآسیاب نهاوند را به شدت بمباران کردند.

امتحانات دبیرستان را به خاک و خون کشیدند

قیاسی افزود: در این روز که همه شور و شوق رسیدن به عید نوروز را داشتیم بمباران هواپیماهای جنگی رژیم بعث عراق سبب شد که من بهترین دوست خود بابک رضایی به همراه برادرش امیراشکان رضایی را از دست بدهم.

وی بیان کرد: هیچ نهاوندی نسل اول و دوم انقلاب بمباران 24 خرداد سال 64 را که مصادف با آخر جمعه ماه مبارک رمضان و روز جهانی قدس بود را در منطقه میدان 17 شهریور نرسیده به میدان مادر را از یاد نمی‌برد.

خانم شهبازی حوادث آن روز را به خوبی به یاد دارد و می‌گوید: آخرین جمعه ماه مبارک رمضان بود و خانه ما که بر اثر بمباران‌های قبلی دچار خسارت شده بود پدرم بنّایی بنام «توکل حسن گاویار» را برای تعمیرات منزل آورد و ما در در زیرزمین مستقر بودیم و در طبقه بالا بنّا و کارگر مشغول کار بودند.

وی بیان کرد: بنّا دست به کار شد و من هم همراه مادر و دو برادرم در داخل زیرزمین نشسته بودیم حدود ساعت 11صبح بود که ناگهان صدای انفجار مهیبی ما را از جا تکان داد شدت صدا به حدی بود که چند دقیقه‌ای مات و گیج شده بودیم از زیرزمین منزل خارج شدیم تنها چیزهای که می‌دیدم خرابی، آوار، مجروح و شهید بودند.

شهبازی اظهار داشت: پدرم نصرت‌الهح شهبازی به شدت از ناحیه دست و صورت و پا به وسیله ترکش مجروح شده بود و کمی ‌دورتر از او پیکر شهید بنّای ساختمان که برای ما کار می‌کرد روی زمین افتاده بود و در داخل کوچه هم پیکرهای 10 و یا 12 نفر که به شهادت رسیده بودند، مشاهده می‌شد.

ایثار و مقاومت مردم نهاوند روز قدس را جاودانه کرد

شهبازی می‌افزاید:  آنچه که روز قدس نهاوند را مقدس و جاودانه کرد ایثار و مقاومت تعاون و فداکاری همه مردم و نترسیدن از دشمن بعثی بود که ناجوانمردان به تجمع آنها حمله کردند و آن را به خاک و خون کشید.

وی افزود: سند افتخار ایستادگی و مقاومت مردم نهاوند در طول هشت سال دفاع مقدس به امضای 850 شهید سرافراز راه اسلام و انقلاب، دو هزار و 140 جانباز و ایثارگر، 98 آزاده و اسیر دلیرمرد و  40 شهید مفقود بدون مزار و جاویدالاثر رسیده است و اولین شهید دفاع مقدس نهاوند به نام «طهماسب وندالوند» همرزم شهید چمران در تاریخ 26 مرداد 1358 درشهر پاوه تقدیم انقلاب شد.

اکرم حیدری یکی از دبیران بازنشسته و زنان ایثارگری است که در روزهای سخت دفاع مقدس با توجه به بمباران‌های شدید نهاوند برای اینکه مشکلی برای رزمندگان پیش نیاید قبل از بسته‌بندی موادغذایی فرستاده به جبهه می‌خوردند تا اگر غذایی به وسیله منافقان آلوده یا سمی شده به جبهه نرسد.

وی گفت: با شروع جنگ تحمیلی و بمباران‌های دیوانه‌وار حزب بعث عراق خواهران نهاوندی با عنوان بسیج در بخش تدارکاتی کارهایی انجام می‌دادند و برادران رزمنده را بدرقه و کمک‌های مردمی ‌را جمع‌آوری و با سر دادن شعار‌های حماسی رزمندگان اسلام را به شرکت کردن در جنگ ترغیب می‌کردند.

راهپیمایی روز 22 بهمن سال 65 نهاوند به خاک و خون کشیده شد

بانوی رزمنده نهاوندی می‌گوید: در سال‌های آغازین جنگ بمباران شهر نهاوند توسط هواپیماهای عراقی شدت گرفته بود و سبب وجود مشکلات زیادی برای مردم شد که در این زمان بانوان باز هم به خوبی به مدد مردم می‌آمدند و مجروحان ناشی از بمباران‌ها را به بیمارستان منتقل و مداوا می‌کردند.

خانم حیدری اظهار داشت: راهپیمایی روز 22 بهمن سال 65 در نهاوند که مصادف با تشییع پیکر 35 شهید نهاوندی عملیات کربلای 5 بود را کسی از یاد نمی‌برد زیرا در این روز هواپیماهای عراقی به شهر نهاوند حمله و مردم را بمباران کردند که تعدادی نیز شهید و مجروح شدند ولی مراسم و تشیع جنازه شهدا تعطیل نشد.

امیر سرتیپ غلامی‌ در خاطرات خود از حال هوای سفر به همراه خلبان شهید عباس بابایی به نهاوند برای دانشجویان دوره آموزش معارف جنگ در تهران می‌گوید: یکروز همراه شهید خلبان عباس بابایی از دزفول می‌آمدیم که خواستیم به همدان برویم و از نهاوند رد می‌شدیم.

سفر شهید بابایی به نهاوند

وی گفت: به نهاوند که رسیدیم و خواستیم از آنجا ناهاری بخوریم که هرچه گشتیم یک مغازه باز پیدا نکردیم یعنی آنقدر دشمنان شهر را بمباران کرده بود که تمام مردم از شهر به محل‌های امن رفته بودند.

غلامی ‌افزود: چه وضعیت خاصی برای پدافند هوائی ما به وجود آمده بود که شهری کوچک مانند نهاوند با مردم بی‌دفاع چه قدر بمباران شده بود که مردم آن قدرت دفاع از خود را نداشتند که البته بعد از برگشت شهید بابایی دستور داد دو سیستم skyguard در نهاوند عملیاتی شود.
وی بیان کرد: بلافاصله ظرف دو روز دستگاه و سیستم skyguard در این شهر مستقرشدند و در همان دو روز اولی که دستگاه‌ها مجهز شدند رژیم عراق را در آنجا سرنگون کردند و سبب خوشحالی رزمندگان و مردم این شهرستان شد.

گزارش از علی سهرابی

انتهای پیام/